سرطان مری بدخیم یکی از انواع سرطان های تهاجمی است که از سلول های بافت مری شروع می شود. مری لوله ای عضلانی است که گلو را به معده متصل می کند و مسئول انتقال غذا به داخل معده است. تشخیص این بیماری به دلیل علائم دیررس، معمولا در مراحل پیشرفته انجام می شود. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی، روش های درمانی موثری برای این نوع سرطان وجود دارد که جراحی یکی از اصلی ترین آنها است. در این مقاله به طور کامل به این بیماری، علائم آن، انواع جراحی و مراقبت های بعد از عمل می پردازیم.
علائم و نشانه های سرطان مری
سرطان مری بدخیم اغلب در مراحل اولیه علائم خاصی ندارد. اما با پیشرفت بیماری، ممکن است علائم زیر مشاهده شود:
- دشواری در بلع (دیسفاژی): این شایع ترین علامت است که با احساس گیر کردن غذا در گلو یا قفسه سینه شروع می شود و به مرور زمان با مشکل در بلع مایعات نیز همراه می گردد.
- کاهش وزن ناخواسته: به دلیل مشکل در بلع و کاهش تغذیه، کاهش وزن سریع و بدون دلیل از علائم بارز است.
- درد در قفسه سینه: احساس درد یا فشار در قفسه سینه یا پشت جناغ سینه.
- سوزش سردل یا سوءهاضمه: در برخی موارد، این علائم می توانند نشانه اولیه سرطان مری باشند.
- گرفتگی صدا یا سرفه مزمن: اگر تومور به اعصاب حنجره فشار وارد کند، می تواند باعث تغییر صدا یا سرفه های مداوم شود.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به خصوص اگر به مرور زمان بدتر می شوند، مراجعه به پزشک برای بررسی های بیشتر ضروری است. تشخیص زود هنگام می تواند به طور چشمگیری شانس موفقیت درمان را افزایش دهد.
عمل جراحی سرطان مری (ازوفاژکتومی)
عمل جراحی سرطان مری که به آن “ازوفاژکتومی” نیز گفته می شود، یکی از اصلی ترین روش های درمانی این بیماری است. هدف از این جراحی، برداشتن بخشی از مری یا کل آن، به همراه تومور و غدد لنفاوی اطراف است که ممکن است به سرطان آلوده شده باشند.
پس از برداشتن مری، جراح بخش باقیمانده معده را به سمت بالا می کشد تا به قسمت سالم آن متصل شود. در برخی موارد، اگر بخش بزرگی از معده برداشته شود، ممکن است از بخشی از روده بزرگ برای بازسازی مری جدید استفاده شود. نوع جراحی به محل تومور و میزان گسترش آن بستگی دارد.
انواع عمل جراحی سرطان مری
برای درمان سرطان مری بدخیم از چند نوع جراحی استفاده می شود که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:
- جراحی باز (Open Esophagectomy): در این روش، جراح از طریق یک یا چند برش بزرگ در قفسه سینه، شکم یا گردن به مری دسترسی پیدا می کند. این روش به جراح اجازه می دهد تا دید و کنترل کاملی بر ناحیه داشته باشد.
- جراحی لاپاراسکوپی یا کم تهاجمی (Minimally Invasive Esophagectomy): این روش با استفاده از چند برش کوچک و با کمک یک دوربین (لاپاراسکوپ) و ابزارهای مخصوص انجام می شود. جراحی لاپاراسکوپی معمولا با درد کمتر، خونریزی کمتر و دوره نقاهت کوتاه تر همراه است.
- برداشتن مخاط آندوسکوپی (Endoscopic Mucosal Resection): این روش تنها برای سرطان های بسیار کوچک و در مراحل اولیه (مرحله ۰ یا I) استفاده می شود. در این جراحی، پزشک با استفاده از آندوسکوپ، تومور و بخشی از بافت سالم اطراف آن را از داخل مری برمی دارد.
تصمیم در مورد نوع جراحی توسط تیم درمانی و با توجه به عواملی مانند مرحله سرطان، محل تومور و سلامت عمومی بیمار گرفته می شود.
مراقبت های بعد از عمل جراحی سرطان مری و عوارض احتمالی
مراقبت های بعد از عمل سرطان مری برای بهبودی کامل و کاهش عوارض حیاتی است. این جراحی یک عمل بزرگ است و بیمار برای مدتی در بیمارستان بستری خواهد بود. برخی از عوارض احتمالی بعد از جراحی عبارتند از:
- درد: درد در ناحیه برش های جراحی و قفسه سینه طبیعی است که با داروهای مسکن کنترل می شود.
- مشکلات بلع: در روزهای اول پس از عمل، بیمار تنها می تواند مایعات مصرف کند. به مرور زمان بافت جدید به غذاهای نرم و سپس جامد عادت می کند.
- عوارض تنفسی: احتمال عفونت ریه (پنومونی) وجود دارد، بنابراین تنفس عمیق و حرکت زودهنگام توصیه می شود.
- مشکلات گوارشی: مانند تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست. برخی از بیماران ممکن است با “سندرم دامپینگ” (Dumping Syndrome) مواجه شوند که به دلیل تخلیه سریع غذا از معده به روده کوچک رخ می دهد و با علائمی مانند سرگیجه و ضعف همراه است.
بیمار باید دستورالعمل های پزشک و تیم درمانی را در مورد رژیم غذایی، فعالیت های بدنی و مصرف داروها به دقت دنبال کند. یک رژیم غذایی با وعده های کوچک و مکرر می تواند به مدیریت مشکلات گوارشی کمک کند.
چشم انداز درمانی:
سرطان مری بدخیم بیماری جدی است، اما با پیشرفت های پزشکی، چشم انداز درمان برای بسیاری از بیماران بهبود یافته است. اغلب، درمان ترکیبی از جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی است. هدف از این درمان ها از بین بردن سلول های سرطانی و جلوگیری از عود بیماری است.
نکته کلیدی در درمان موفق، تشخیص زودهنگام و مراجعه به یک تیم درمانی مجرب و متخصص است. با توجه به پیچیدگی عمل سرطان مری، انتخاب جراح با تجربه و تیم پشتیبانی قوی بسیار مهم است.
