سرطان کولون یا کنسر روده بزرگ امروزه یکی از شایع ترین سرطان ها در بسیاری از بیماران با مشکلات گوارشی می باشد. تشخیص به موقع و درمان صحیح و پیگیری های درمانی آن یک کار کاملا تخصصی است. مراجعه ی بیمار به پزشکی که تجربه کافی و لازم در زمینه ی تشخیص و درمان سرطان ها و بیماری های گوارشی و مقعد دارد می تواند ضامن قطعی بهبودی و سلامتی بیماران باشد. دکتر پرهام فراهانی با سال ها تجربه در تشخیص، درمان و جراحی بیماری های گوارشی و سرطان ها به شرح روش های نوین تشخیصی و درمانی سرطان روده بزرگ یا کولون خواهد پرداخت.
سرطان کولون یا کنسر روده بزرگ دومین سرطان شایع در اکثر کشورهای غربی است. در ایران نیز سرطان روده بزرگ سومین سرطان شایع در مردان و چهارمین سرطان شایع در زنان است.
چه عواملی در ایجاد سرطان روده بزرگ نقش دارند؟
عوامل مختلفی سبب ایجاد سرطان روده می شوند که در ادامه مطلب آنها را بیان خواهیم کرد.
رژیم غذایی کم‌فیبر و پرکربوهیدرات یا پر قند:
تفاوت‌های بین جمعیتی و ملیتی، بیان کننده ی نقش کمک کننده رژیم غذایی کم‌فیبر و پرکربوهیدرات یا پر قند در ایجاد سرطان روده بزرگ است.
وضعیت اقتصادی-اجتماعی و شغل:
مطالعات، نرخ مرگ و میر بالاتری را برای سرطان روده بزرگ در افراد متمول‌تر نشان داده‌اند. با این حال، اکثر قریب به اتفاق گزارش‌ها حاکی از بقای بدتر سرطان در بیماران با وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین‌تر است، که معمولاً به بیماری‌های همراه بیمار، مرحله پیشرفته در زمان تشخیص و کاهش دسترسی به مراقبت‌های با کیفیت بالا نسبت داده می‌شود. دو مطالعه بزرگ که در ایالات متحده انجام شد، نشان دادند که بیماران با وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین‌تر به احتمال زیاد در زمان تشخیص به سرطان پیشرفته‌تری مبتلا هستند.
چاقی و فعالیت بدنی کم:
شاخص توده بدنی (BMI) بالا، چاقی و فعالیت بدنی کم، خطر سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند.
سیگار کشیدن:
مطالعات انجام شده در مورد سیگار کشیدن و سرطان روده بزرگ، افزایش خطر را در میان سیگاری‌ها نشان داده است. ارتباط شدیدی بین سیگار کشیدن مخصوصا سیگار برگ و سرطان روده بزرگ مخصوصا ناحیه رکتوم وجود دارد.
رژیم غذایی:
محتوای بالای فیبر غذایی عامل اصلی شیوع پایین سرطان روده بزرگ در بومیان آفریقایی است. این مسئله به آن دلیل است که هر ماده سرطان‌زایی که خورده یا تولید می‌شود، باید به شکل نسبتاً رقیق از روده ها و به سرعت عبور کند و هنگامی که زمان عبور کاهش می‌یابد، تاثیر آن روی سلول های گوارشی کاهش می یابد. فیبر با افزایش حجم مدفوع و رقیق کردن مواد سرطان‌زای احتمالی در لومن روده، عبور سریع‌تر و کاهش مواجهه با عوامل مضر، و همچنین از طریق تخمیر فیبر به اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه، محافظت ایجاد کند.
اسیدهای صفراوی مدفوع:
مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی غربی با سطوح بالایی از چربی و اسیدهای صفراوی ثانویه مدفوع، به ویژه اسید دئوکسی‌کولیک و اسید لیتوکولیک مرتبط است . غلظت‌های بالای اسید صفراوی ثانویه اثرات مخربی بر ساختار و عملکرد مخاطی روده بزرگ دارند. غلظت اسید صفراوی مدفوع با چربی رژیم غذایی افزایش و با فیبر غلات کاهش می‌یابد.
مصرف زیاد چربی و پروتئین حیوانی:
برخی محققان ارتباط قوی بین سرطان روده بزرگ و مصرف زیاد چربی و پروتئین حیوانی نشان داده‌اند. جمعیت‌هایی که مصرف بالایی از گوشت گاو دارند، عموماً بالاترین شیوع سرطان روده را دارند. به نظر می‌رسد رابطه ناسازگاری از سرطان روده بزرگ با مصرف چربی و قند، کلسترول سرم و چربی خون وجود دارد.
باکتری‌ها:
گمان می‌رود که باکتری‌ها در ایجاد سرطان روده بزرگ نقش دارند؛ باکتری‌های غیر بیماری‌زا نقش مهمی در حفظ عملکرد و یکپارچگی سد مخاطی روده دارند. باکتری‌های دیگر متابولیت‌های سمی تولید می‌کنند که می‌توانند باعث جهش سلولی شوند. به این ترتیب، میکروفلورای روده ممکن است یک هدف قابل تغییر برای کاهش خطر سرطان روده بزرگ باشد.
به عنوان مثال، بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ تعداد باکتری بیشتری در گروه باکتروئیدس/پرووتلا دارند. پروبیوتیک‌ها همچنان به عنوان عوامل بالقوه شیمیایی محافظت کننده مورد توجه قرار می‌گیرند، مطالعات محدودی افزایش احتمالی سرطان روده بزرگ را در بیماران مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری نشان داده‌اند.
آسپرین:
شواهد قابل توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده منظم از آسپرین و سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد. خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ تنها پس از ۱۰ سال یا بیشتر استفاده از آسپرین کاهش می‌یابد. مطالعات نشان داده اند که مصرف رژیم غذایی سبزیجات و غلات و استفاده منظم از آسپرین تنها عواملی هستند که ارتباط مستقل و چشمگیری با پیشگیری از سرطان روده بزرگ دارند.
بیماری التهابی روده:
بیماران مبتلا به بیماری التهابی روده، اعم از کولیت اولسراتیو (UC) یا کولیت کرون، در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند. به نظر می‌رسد که این خطر ۸ تا ۱۰ سال پس از شروع علائم افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد که مدت و وسعت بیماری از عوامل خطر کلیدی هستند.
سرکوب سیستم ایمنی:
درمان سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، به ویژه پس از پیوند اعضا، با افزایش خطر ابتلا به تومورهای بدخیم، از جمله سرطان روده بزرگ و رکتوم، مرتبط است. بیماران دریافت‌کننده پیوند کلیه ممکن است تا دو برابر بیشتر در معرض خطر سرطان روده بزرگ باشند.
زمینه ژنتیکی:
تأثیرات ژنتیکی به عنوان یک عامل خطر مستقل برای ابتلا به سرطان روده بزرگ شناخته شده‌اند. ۲ تا ۵ درصد از کل موارد سرطان روده بزرگ را می‌توان به اختلالات ژنتیکی شناخته‌شده‌ای مانند سرطان روده بزرگ غیرپولیپوز ارثی (سندرم لینچ) یا پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) نسبت داد.
با این حال، ۲۵ درصد دیگر از بیماران سرطان روده بزرگ حداقل یک خویشاوند درجه اول مبتلا به این سرطان دارند، بدون اینکه زمینه ژنتیکی مشخصی شناخته شده باشد. این افراد در مقایسه با جمعیت عمومی، دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.
سن و جنسیت:
شیوع سرطان روده بزرگ و رکتوم( راست روده) با افزایش سن افزایش می‌یابد.
چه علائمی نشان دهنده سرطان روده هستند؟
تغییر در عادات اجابت مزاج:
تغییر در عادات اجابت مزاج شایع‌ترین شکایت بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ است. این تغییر در اجابت مزاج چه در قوام مدفوع و چه در تعدد اجابت مزاج ممکن است برای افراد بی اهمیت نشان داده شود اما بسیار مهم است و اغلب مردم تا زمانی که یک دگرگونی عمیق رخ ندهد، اهمیت کمی به این مشکل می‌دهند.
خونریزی:
خونریزی دومین علامت شایع سرطان روده بزرگ است. این خونریزی ممکن است آشکار یا پنهان باشد. خون ممکن است قرمز روشن، بنفش، قهوه‌ای مایل به قرمز، سیاه یا نامحسوس باشد. هرچه محل ضایعه سرطانی در قسمت انتهایی تر روده باشد، خون کمتر تغییر می‌یابد و قرمزتر به نظر می‌رسد. اگرچه خونریزی میتواند نشانه نسبتاً زود هنگامی از سرطان روده باشد، اما اغلب یک علامت نادیده گرفته‌شده است.
پزشکان باید از همه بزرگسالان در مورد خونریزی آشکار از مقعد سؤال کنند و در کسانی که چنین علائمی از خود نشان می‌دهند، تمام روده بزرگ را بررسی کنند. افراد اغلب خونریزی را به هموروئید (بواسیر) نسبت می‌دهند، به ویژه اگر قبلاً این مشکل را داشته‌اند. به همین دلیل، مهم است که هموروئیدهای خونریزی‌دهنده درمان شوند، تا وجود این علامت به بیمار هشدار دهد که به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد.
برعکس، ممکن است پزشک به اشتباه خونریزی را به هموروئید نسبت دهد. هیچ چیز غم‌انگیزتر از تشخیص اشتباه یک سرطان بالقوه قابل درمان به دلیل معاینه یا بررسی ناکافی نیست.
مخاط:
وجود مخاط، چه به صورت ترشح (که به معنای ضایعه دیستال است) و چه مخلوط با مدفوع، علامت دیگری است. این اغلب با خونریزی همراه است. وجود مخاط و خونریزی باید ترکیبی بسیار مشکوک در نظر گرفته شود که نیاز به بررسی روده دارد.
درد:
درد مقعد یک علامت شایع برای سرطان نیست. شایع‌ترین دلایل درد مقعدی-رکتال شامل هموروئید ترومبوز شده، فیستول مقعدی، آبسه و پروکتالژیا فوگاکس است. هنگامی که سرطان رکتوم درد ایجاد می‌کند، ضایعه معمولاً قسمت انتهایی مقعد را درگیر کرده و یا بسیار بزرگ است. درد ممکن است ناشی از نفوذ به کانال حساس مقعدی یا تهاجم به عضلات مقعد باشد. چنین تهاجمی ممکن است باعث تنسموس یا احساس دل پیچه وعدم تخلیه شود که یک احساس دردناک اضطراری برای اجابت مزاج شود.
درد شکم ناشی از تومور به معنای یک ضایعه انسدادی یا نیمه انسدادی است. این درد معمولاً کولیکی است و ممکن است با اتساع شکم، تهوع یا استفراغ همراه باشد. انسداد روده در ۵ تا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ یک شکایت اولیه است. کمردرد نیز می تواند ناشی از گسترش تومور روده بزرگ صعودی یا نزولی به قسمت خلفی شکم باشد اما یک علامت غیرمعمول و دیرهنگام است.
توده:
یک توده شکمی قابل لمس یا قابل مشاهده در غیاب سایر علائم و نشانه‌ها به معنای یک فرآیند تهاجمی با رشد آهسته است که ممکن است بسیار بیشتر از آنچه که انتظار می‌رود، به برداشتن جراحی پاسخ دهد. این تومورها اغلب در مراحل بسیار دیرهنگام بیماری تشخیص داده می شوند و ممکن است دیگر سرطان جاهای دیگری را نیز درگیر کرده باشد.
کاهش وزن:
کاهش وزن، در غیاب علائم دیگر، یک نشانه پیش‌آگهی ضعیف است. لاغری مفرط و از دست دادن قدرت و اشتها، بیماری متاستاتیک یا سرطان پخش شده را نشان می‌دهد، که شایع‌ترین محل آن کبد است. ظهور علائم بیماری متاستاتیک در تقریباً ۵٪ از بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ رخ می‌دهد.
عفونت شدید شکم ناشی از سوراخ شدن سرطان روده:
سوراخ شدن تومور سرطانی همراه با عفونت گسترده شکم که همراه با درد شدید و اتساع شکم و حال عمومی بسیار بد می باشد یک نشانه غیرمعمول نیست اما بیشتر در بیمارانی دیده می شود که به علت وضعیت مالی نامناسب و یا سهل انگاری و عدم مراجعه در زمان مناسب دچار سوراخ شدن تومور سرطانی روده شده اند که می تواند بسیار مهلک و کشنده باشد.
“آپاندیسیت”:
به ندرت، سرطان روده در ناحیه سکوم میتواند مجرای آپاندیس را مسدود کرده و علائم و نشانه‌های آپاندیسیت حاد را ایجاد کند. پدیده ی غیر معمول تر سوراخ شدن آپاندیس و عفونت شدید آن ناشی از سرطان انسدادی روده است. اگرچه چنین نشانه‌هایی غیرمعمول هستند، اما هر فرد بالای ۵۰ سال با آپاندیسیت حاد باید در زمان جراحی به دقت برای سرطان زمینه‌ای ارزیابی شود.
فتق کشاله ران:
تصور می‌شود که فتق کشاله ران در مردان مسن‌تر با سرطان روده بزرگ مرتبط است، به ویژه اگر فتق نسبتاً کوتاه‌مدت باشد. به دلیل این مشاهده، برخی به معاینه روتین روده برای همه بیماران قبل از جراحی فتق توصیه کرده‌اند. با این حال، مشخص است که سرطان روده بزرگ میتواند، هرچند به ندرت، به صورت یک فتق گیر افتاده ظاهر شود. بنابراین، انجام معاینه کولونوسکوپی قبل از اقدام به ترمیم فتق در بیمارانی که تغییر در عادات اجابت مزاج یا سایر علائم مشکوک به سرطان روده دارند، محتاطانه است.
تظاهرات پوستی:
هر بیماری پوستی منتشر که به درمان‌های معمولی پاسخ نمی‌دهد، باید پزشک را به بررسی دستگاه گوارش سوق دهد.
پارامترهای عملی برای تشخیص سرطان یا کنسر روده بزرگ
غربالگری میتواند با امکان شناسایی تومورها در مرحله اولیه و برداشتن ضایعات خوش‌خیم قبل از بدخیم شدن آنها، مرگ و میر را کاهش دهد و بدین ترتیب از ایجاد بعدی سرطان جلوگیری کند.
توصیه‌های کلی زیر ارائه شده است:
* افرادی که علائم مشکوک به وجود سرطان روده بزرگ یا پولیپ دارند، باید ارزیابی تشخیصی مناسبی داشته باشند و خارج از توصیه‌های غربالگری همگانی باید اقدامات تشخیصی دقیقی برایشان انجام شود.
* هنگام در نظر گرفتن غربالگری، عوامل خطر فردی و خانوادگی باید ارزیابی شوند.
* غربالگری سرطان روده بزرگ و پولیپ‌های آدنوماتوز روده باید از سن ۵۰ سالگی به همه مردان و زنان حتی بدون وجود عوامل خطر ارائه شود.
تعیین خون مخفی:
آزمایش گایاک یا آزمایش‌های خون مخفی در مدفوع تنها آزمایش‌های غربالگری روده بزرگ است که می تواند باعث کاهش ۱۵٪ تا ۳۳٪ در مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ شود. به دلیل آنکه رژیم غذایی بیمار می تواند روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد حتما باید به بیماران توصیه شود که قبل از انجام این آزمایش، رژیم غذایی فاقد گوشت، ماهی و مرغ داشته باشند و حتما رژیم غذایی شان نسبتاً پر از فیبر باشد.
معاینه انگشتی مقعد:
یکی از معایناتی که پزشکان که برای تشخیص و لمس سرطان روده بزرگ در ناحیه رکتوم و مقعد انجام می دهند، معاینه ی انگشتی داخل مقعد است. این معاینه اگر توسط پزشک جراح با تجربه در زمینه ی تشخیص و درمان و جراحی بیماری های مقعد انجام شود می تواند اطلاعات مناسبی از شرایط مقعد و رکتوم ایجاد نماید.
انجام این معاینه هزینه ای برای بیمار ایجاد نمی کند و می تواند کمک شایانی به بیمار نماید.اغلب پزشکان برای انجام معاینه ضروری تردید می‌کند زیرا شامل کثیف شدن انگشت شان می شود و بیماران نیز گاها از انجام آن شرم دارند اما حتما توصیه می شود که این معاینه در صورت لزوم توسط جراح انجام شود. در بسیاری از کتب جراحی به انگشت جراح لقب بیوپروب خدا را داده‌اند.
کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی انعطافپذیر:
کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی انعطافپذیر به عنوان ابزار غربالگری اولیه ارجح برای سرطان روده بزرگ توصیه شده است. کولونوسکوپی یکی از بهترین روش ها برای تشخیص و نمونه برداری از ضایعات و تومورها ی روده بزرگ می باشد.
در این بررسی تمامی سطح مخاطی روده بزرگ بررسی شده و در صورت وجود هر گونه پولیپ یا توده و یا زخم گوارشی امکان نمونه برداری از آن وجود دارد. بسیاری از بیماران از انجام کولونوسکوپی ترس و واهمه دارند در صورتی که امروزه انجام کولونوسکوپی با بی هوشی انجام شده و هیچ گونه درد و خاطره ی بدی برای بیمار نخواهد داشت.
تنقیه باریم: معاینه رادیولوژیک تنقیه با کنتراست هوا
تنقیه باریم به طور سنتی رایج‌ترین مطالعه تشخیصی برای ارزیابی سرطان روده بزرگ بوده است، اما برای غربالگری و ارزیابی قبل از عمل، با کولونوسکوپی جایگزین شده است. اکثر مردم معتقدند که با وجود تکنیک دقیق کنتراست دوگانه، این معاینه را نمی‌توان با دقت کولونوسکوپی انجام داد. حتی دقیق‌ترین و ماهرترین رادیولوژیست‌ها نیز ممکن است یک کارسینومای روده بزرگ را به دلیل عدم مشاهده نکات ظریفی نادیده بگیرند.
سی تی اسکن شکم و لگن :
سی تی اسکن شکم و لگن نیز می تواند جهت تشخیص محل تومور و همچنین بررسی متاستازها و یا درگیری های مجاورتی سرطان استفاده شود. در این روش تمامی ارگان ها مانند کبد و طحال از نظر درگیری تومورال بررسی شده و می تواند اطلاعات دقیقی قبل از جراحی برای پزشک ایجاد کند.
سونوگرافی:
سونوگرافی شکم و لگن برای ارزیابی بسیاری از بیماری‌ها در حفره شکمی، به ویژه ارزیابی سنگ‌های صفراوی یا بیماری‌های کیسه صفرا، به خوبی تثبیت شده است. با این حال، با استفاده از سونوگرافی به تنهایی، تشخیص ضایعات روده بزرگ با اطمینان بالا، غیرممکن تلقی شده است.
آزمایش آنتیژن کارسینوامبریونیک (CEA):
توجه به جنبه‌های ایمونولوژیک سرطان روده یک آنتیژن خونی را در عصاره‌های بافت سرطان روده بزرگ شناسایی کردند. این آنتیژن که در مخاط طبیعی روده بزرگ در بزرگسالان وجود ندارد اما در آندودرم اولیه یافت می‌شود. بنابراین، آن را آنتیژن کارسینوامبریونیک (CEA) نامیدند. آزمایش CEA می تواند نشان دهنده وجود مخطاطات سرطانی در روده بزرگ باشد. سطوح CEA را می‌توان به طور مفیدی در ارزیابی پیش‌آگهی افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ به کار برد. افزایش مجدد سطح CEA پس از بازگشت به حالت عادی به معنای عود تومور است.
درمان سرطان کولون یا روده بزرگ:
اصلی ترین و قطعی ترین روش درمان سرطان روده بزرگ یا کولون که به صورت اولیه مراجعه کرده است، درمان جراحی کولکتومی یا همان خارج کردن کولون می باشد. بعد از جراحی با توجه به شرایط پاتولوژیک ممکن است نیاز به شیمی درمانی یا کموتراپی وجود داشته باشد.
آمادگی قبل از عمل جراحی :
برای جراحی برداشتن روده بزرگ ، بیماران معمولاً در روز جراحی در بیمارستان بستری می‌شوند، که این امر به دستیابی به پاکسازی کامل روده به صورت سرپایی بستگی دارد. به طور کلی، بستری شدن طولانی‌مدت برای آمادهسازی روده یا انجام آزمایش‌های قبل از جراحی باعث افزایش هزینه‌ها می شود.
با این حال، افرادی که مشکلات پزشکی دارند ممکن است جابجایی گسترده مایعات ناشی از بلع ملین ها و تنقیه روده را تحمل نکنند و به مکمل‌های داخل وریدی و نظارت دقیق پزشکی نیاز داشته باشند. قطعاً اگر آمادهسازی قبل از عمل به دلیل شرایط پزشکی (قلبی، کلیوی، کبدی) یا نگرانی‌های لجستیکی خاصی قابل انجام نباشد، باید در محیط بیمارستان و در شرایط بستری در بخش های بیمارستانی تحت نظارت دقیق پزشک صورت گیرد.
آماده سازی و پاکسازی روده ها قبل از جراحی:
آماده سازی و پاکسازی روده ها به دو روش مکانیکال و دارویی انجام می پذیرد. در روش مکانیکال پاکسازی روده با محدودیت‌های غذایی مناسب و پاکسازی مکانیکی انجام می پذیرد. به طور کلی، بیمار ۲۴ ساعت قبل از عمل، تحت رژیم غذایی مایعات شفاف قرار می‌گیرد.
در حالت ایده‌آل، آمادهسازی مکانیکی از ظهر روز قبل از جراحی شروع می‌شود. در این زمان، یک ملین قوی تجویز می‌شود تا تأثیر آن به موقع از بین برود و بیمار بتواند شب را به خوبی بخوابد. انتخاب نوع ملین بیشتر به تجربه شخصی یا سلیقه جراح بستگی دارد؛ زیرا با تنظیم دوز، بیشتر ملین‌ها تأثیر مشابهی دارند.
در روش پاکسازی دارویی رژیم دارویی شامل تجویز نئومایسین (۱ گرم) و اریترومایسین (۱ گرم) در ساعات ۱۳، ۱۴ و ۲۳ روز قبل از جراحی است. همچنین، در بسیاری از رژیم‌های دارویی استفاده از یک آنتی‌بیوتیک سیستمیک با طیف گسترده، بلافاصله قبل، حین و برای یک یا دو دوز پس از جراحی، برای کاهش عفونت به دنبال جراحی برداشتن روده بزرگ پیشنهاد شده است.
آبرسانی (Hydration):
آبرسانی وریدی (تزریق سرم) در طول شب قبل از عمل برای هر بیماری که ممکن است مستعد عوارض قلبی یا کلیوی ناشی از از دست دادن بیش از حد مایعات باشد، توصیه می‌شود. آبرسانی خوراکی در حین استفاده از ملین‌ها نیز مفید است و یکی از دلایلی است که آمادهسازی با PEG (پلی‌اتیلن گلیکول) ممکن است برای افراد پرخطر، گزینه بهتری برای پاکسازی مکانیکی باشد.
ارزیابی تغذیهای قبل از جراحی :
تغذیه وریدی کامل قبل از عمل برای بیماران دچار سوءتغذیه توصیه شده است تا آنها را برای مقابله با فشار بر فرآیندهای متابولیکی بدن آماده کند. بسیاری از افراد مبتلا به سرطان کولورکتال دچار کاهش وزن، کم‌خونی و کاهش آلبومین خون هستند یا مشکلات متنوعی در زمینه مایعات و الکترولیت‌ها دارند. در این دسته از بیماران تغذیه کامل وریدی بسیار اهمیت دارد.
پیشگیری از لخته در عروق و آمبولی:
خطر تجمع لخته در عروق تقریباً ۳٪ است. واقعیت این است که بیمارانی که مبتلا به سرطان هستند بالاترین ریسک را دارند؛ جراحی بزرگ، سن بالای ۴۰ سال و سرطان؛ که هر یک به طور مستقل خطر لخته شدن را افزایش می‌دهند. استفاده از جورابهای ضد آمبولی در پیشگیری از لخته شدن در عروق و آمبولی ریه پس از عمل بسیار مؤثر است.
پیشنهاد شده است که این جوراب‌ها قبل از جراحی پوشیده شوند، در حالت ایده‌آل شب قبل از عمل. دادن داروهای ضد لخته مثل هپارین به طور قابل توجهی میزان لخته شدن ورید عمقی و آمبولی ریه را در بیماران با ریسک متوسط و بالا کاهش می‌دهند.
اصول کلی در جراحی روده بزرگ یا کولکتومی:
امروزه پیشرفته ترین روش جراحی روده و شکم، روش جراحی لاپاراسکوپی است. در این روش شکم به صورت وسیع باز نمی شود بلکه صرفا از طریق تعبیه چند لوله یا تروکار چند میلی متری جراحی بیمار انجام می گیرد. در این روش درد بیمار بسیار کمتر است و نقاهت بعد از جراحی بسیار کوتاه تر و ماندگاری بیمار در بیمارستان نیز بسیار کوتاه تر است. بیمار هیچ گونه اسکار یا جای جراحی نخواهد داشت و عوارض عفونت و جسبندگی های بعد از جراحی نیز در بیماران بسیار کمتر خواهد بود.
روش جراحی سنتی:
در روش جراحی سنتی بیشتر جراحان ترجیح می‌دهند عمل‌های روده بزرگ را از طریق یک برش میانی (Midline Incision) انجام دهند. این برش امکان دسترسی آسان به هر دو سمت شکم را فراهم می‌کند و ورود سریع به حفره صفاقی را ممکن می‌سازد. علاوه بر این، در صورت نیاز به کلوستومی یا ایلئوستومی، هر دو طرف شکم آزاد می‌مانند. این زخم به خوبی و با استحکام بهبود می‌یابد و به راحتی با یک لایه بسته می‌شود.
جراحان قدیمی‌تر با این ضرب‌المثل آموزش دیده‌اند: «جراح بزرگ، برش بزرگ». با این حال، ظهور جراحی با حداقل تهاجم (minimally invasive surgery) به صورت لاپاراسکوپی یا روبوتیک منجر به بازگشت زودهنگام عملکرد روده، توانایی تغذیه سریع‌تر بیماران، ناراحتی کمتر و کوتاه‌تر شدن مدت بستری در بیمارستان شده است.
البته این روش جراحی به صورت لاپاراسکوپی یا روبوتیک بدون هیچ گونه برش وسیعی در شکم با کمترین عوارض ممکن نیازمند تجربه و تخصص در پزشک جراحی است که جراحی های پیشرفته و نوین در این زمینه را انجام می دهد. دکتر پرهام فراهانی با سال ها تجربه در جراحی های پیشرفته و نوین روده و سرطان ها خدمات بی شماری را به بیماران مبتلا به بیماری های شکمی و مبتلا به سرطان داشته اند.
کنترل درد:
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها برای بیماران ، توانایی کنترل درد است. اگر جراحی بیمار به روش لاپاراسکوپی و روبوتیک که پیشرفته ترین و نوین ترین روش جراحی روده می باشد، انجام شود، درد آن بسیار ناچیز خواهد بود. امروزه دیگر بیماران نباید نگران درد بعد از جراحی باشند زیرا که روش های نوین جراحی درد ناچیزی دارند بلکه می توان با استفاده از پمپ درد و یا تعبیه کاتتر اپیدورال درد را بسیار کنترل کرد به صورتی که بیمار هیچ دردی را حس نکند.
رژیم غذایی:
به طور کلی این باور وجود داشت که بیمارانی که تحت عمل جراحی برداشتن روده بزرگ قرار می‌گیرند، باید تا زمانی که گاز دفع نکرده‌اند، حداقل تغذیه خوراکی دریافت کنند. از زمان ظهور جراحی لاپاراسکوپی، مفهوم تغذیه زودهنگام مورد توجه قرار گرفت.مقالات و تحربه های متعددی تأیید کرده‌اند که تغذیه زودهنگام، در صورت تحمل، طول مدت بستری در بیمارستان را کاهش می‌دهد و ممکن است حتی در بهبود سریع تر بیمار و رضایتمندی بیمار تاثیر چشمگیری داشته باشد.
مطالعات انجام شده نشان داده اند که جویدن آدامس با تحریک روده ها و بازگرداندن عملکرد روده ها به بهبودی زودهنگام پس از جراحی شکم کمک می‌کند و یک ابزار ارزان برای تحریک بازگشت فعالیت روده است.
