لاپاراسکوپی یک روش کم تهاجمی است که برای تشخیص و یا درمان برخی از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل استفاده از لاپاراسکوپ در این عمل جراحی، به آن جراحی لاپاراسکوپیک گفته می شود. ایمنی و کم تهاجمی بودن این روش در مقایسه با جراحی های باز سنتی، لاپاراسکوپیک را به گزینه ای ایمن و تأثیر گذار برای برخی از بیماری ها تبدیل نموده است.
لاپاراسکوپی چیست؟
لاپاراسکوپی یکی از روش های نوین و کم تهاجمی است که به جراح این امکان را می دهد تا بدون نیاز به ایجاد برش های بزرگ، وضعیت اندام های داخلی شکم یا لگن بیمار را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهد. در این روش، لوله ظریف و باریکی به نام لاپاراسکوپ، از طریق برش بسیار کوچک (معمولاً کمتر از نیم اینچ) وارد شکم می شود. در صورت نیاز به مداخله های بیشتر یا انجام اقدامات درمانی تکمیلی، جراح می تواند از طریق ایجاد برش های کوچک اضافی، ابزارهای تخصصی دیگری را نیز وارد شکم کرده و حتی دقیق ترین مشکلات را تشخیص و درمان کند.
تصاویر دوربین لاپاراسکوپ، به صورت زنده بر روی صفحه نمایش منتقل شده و جراح با تمرکز بر این تصاویر، فرآیند جراحی و حرکات دست خود را کنترل می نماید. لاپاراسکوپی معمولا زمانی تجویز می شود که جراح بخواهد بهترین و‌پیشرفته ترین و کم تهاجمی ترین کار را برای بیمار انجام شود. علاوه بر این، امکان نمونه برداری از بافت ها (بیوپسی) با لاپاراسکوپی باعث شده تا پزشکان بتوانند نتایج آزمایشگاهی و بررسی های دقیق تری را به کمک این روش به دست آورند.
لاپاراسکوپی اغلب برای چه مواردی انجام می شود؟
تمام جراحی های شکمی و لگنی امکان انجام به صورت لاپاراسکوپیک را دارند. جراحی های سنتی که می توانند با روش لاپاراسکوپیک جایگزین شوند، عبارتند از:
- ▪️خارج کردن کیست، فیبروم، سنگ یا پولیپ
- ▪️برداشتن تومورهای کوچک
- ▪️نمونه برداری (بیوپسی)
- ▪️بستن و بازکردن لوله های رحمی
- ▪️بارداری خارج رحمی
- ▪️جراحی اندومتریوز
- ▪️بازسازی مجرای ادراری و واژن
- ▪️اسلیو معده
▪️ترمیم بیرون زدگی رکتوم - ▪️ترمیم فتق
- ▪️جراحی رفلاکس مری
- ▪️جراحی بای پس معده
- ▪️برداشتن کیسه صفرا
- ▪️خارج کردن آپاندیس
تمامی سرطان های گوارشی
جراحی های رحم تخمدان
آیا لاپاراسکوپی جزو جراحی های بزرگ محسوب می شود؟
هر چند لاپاراسکوپی یک روش کم تهاجمی به شمار می رود، اما این مسئله لزوماً به این معنا نیست که همیشه با یک جراحی کوچک یا ساده مواجه هستیم! امروزه بسیاری از عمل های شکمی جدی به شیوه لاپاراسکوپیک انجام شده و بهترین فرد برای تشخیص خطر و جدیت جراحی، قطعاً پزشک شماست. پزشک همچنین درباره آمادگی پیش از عمل و ملاحظات دوران نقاهت، راهنمایی های لازم را در اختیار شما قرار خواهد داد.
تفاوت لاپاراسکوپی و جراحی لاپاراسکوپیک چیست؟
تفاوت اصلی این است که در جراحی لاپاراسکوپیک، همزمان با مشاهده اندام های داخلی بدن، اقدامات درمانی یا جراحی نیز توسط جراح انجام می شود. در واقع، در جراحی لاپاراسکوپیک از لاپاراسکوپ و ابزارهای جراحی برای درمان مشکلات داخلی استفاده می گردد.
با این حال، برای برخی مشکلات پیچیده تر ممکن است نیاز به جراحی باز و ایجاد برش بزرگ تری باشد، ولی با توجه به مزایایی همچون کاهش هزینه ها و بهبود نتایج پس از عمل، ترجیح بیشتر پزشکان استفاده از روش لاپاراسکوپیک برای اکثر جراحی های روزمره می باشد.
چگونه باید برای لاپاراسکوپی یا جراحی لاپاراسکوپیک آماده شویم؟
پیش از انجام این نوع عمل ها، به نکات زیر توجه کنید:
- از نیمه شب قبل از عمل، از خوردن و نوشیدن هر نوع خوراکی یا آشامیدنی (حتی آب) و همچنین سیگار کشیدن خودداری کنید.
- لباس های راحت و گشاد بپوشید، زیرا احتمال درد و حساسیت در ناحیه شکم بعد از عمل وجود دارد.
- استفاده از کفش راحت و پاشنه تخت در روز عمل توصیه می شود، زیرا ممکن است به دلیل اثرات داروی بیهوشی دچار خواب آلودگی و عدم تعادل شوید.
- از همراه داشتن هر گونه زیور آلات بپرهیزید.
- پیش از مراجعه برای عمل حتماً لاک ناخن های خود را پاک کنید.
- حتماً لازم است یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان پس از پایان جراحی کنار شما باشد و شما را تا منزل همراهی کند.
در طی لاپاراسکوپی یا جراحی لاپاراسکوپیک چه اتفاقی می افتد؟
در زمان جراحی لاپاراسکوپی، تیم بیهوشی داروی بیهوشی عمومی را اعمال می کند. جراح برشی کوچک معمولاً نزدیک ناف ایجاد کرده و با وارد کردن گاز از این محل، فضای شکم را باد می کند. سپس لاپاراسکوپ و در صورت نیاز، ابزارهای جراحی از طریق همین برش یا برش های دیگر وارد شکم شده، تا اقدامات تشخیصی یا درمانی انجام شود.
پس از اتمام کار، گاز تخلیه می شود و محل برش ها بسته خواهد شد. مدت زمان لاپاراسکوپی تشخیصی معمولاً نیم تا یک ساعت و در عمل های جراحی -بسته به شرایط بیمار- بین یک تا سه ساعت می باشد. در صورتی که ادامه جراحی با این روش امکان پذیر نباشد، جراح ناچار به عمل باز خواهد بود.
در پایان عمل، بیمار مدت کوتاهی در بخش ریکاوری تحت نظر قرار می گیرد تا هوشیاری و علائم حیاتی او کنترل شود. مقداری درد در روزهای اولیه در نواحی برش و شانه ها طبیعی بوده و با داروهای مسکن قابل کنترل است. برای ارزیابی بهتر روند بهبودی، پیش از ترخیص، حتماً زمان مراجعه بعدی را با پزشک خود هماهنگ کنید.
مزایای جراحی لاپاراسکوپی چیست؟
جراحی لاپاراسکوپی، نسبت به جراحی باز، دارای مزایای متعددی است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ▪️آسیب کمتر به بافت های داخلی شکم، به دلیل ایجاد برش های کوچک تر.
- ▪️خونریزی کمتر و کاهش احتمال وقوع خونریزی شدید.
- ▪️ایجاد اسکارها و جای بخیه های کوچکتر بر روی پوست شکم.
- ▪️ریسک پایین تر ابتلا به عفونت پس از عمل.
- ▪️مدت زمان بستری کوتاه تر در بیمارستان؛ این مزیت موجب می شود دوران نقاهت را با آرامش بیشتری در خانه بگذرانید. همچنین اقامت کوتاه تر در بیمارستان، از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه تر است.
- ▪️روند بهبودی سریع تر و بازگشت زودهنگام به فعالیت های روزمره و زندگی عادی.
- ▪️احساس درد کمتر در دوره نقاهت. در این روش، معمولاً به داروهای مسکن کمتری نیاز خواهید داشت.
پس از رسیدن به خانه چه اقداماتی باید انجام دهم؟
پس از انجام جراحی لاپاراسکوپی و بازگشت به منزل، توصیه می شود حداقل یک تا دو روز به خود استراحت داده و نکات زیر را رعایت کنید:
- ▪️حداقل تا بیست و چهار ساعت پس از جراحی از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید.
- ▪️محل برش ها را تمیز و خشک نگه دارید.
- ▪️دستورات پزشک در مورد نحوه استحمام را به دقت رعایت کنید.
- ▪️پانسمان را صبح روز بعد از جراحی می توانید بردارید. امکان برداشتن چسب های مخصوص شبیه نوارکاغذی، معمولاً دو تا سه روز پس از جراحی وجود دارد.
- ▪️اگر برای بستن زخم از چسب (چسب جراحی یا چسب فیبرین) استفاده شده است، اجازه دهید چسب خود به خود جدا شود. پس از حمام، محل را با حوله به آرامی خشک کرده و از مالش دادن ناحیه آسیب دیده خودداری نمایید.
- ▪️مشاهده رنگ سبز ادرار معمولاً طبیعی است و به دلیل استفاده از رنگ آبی حین جراحی ایجاد می شود.
- ▪️ممکن است چند روز پس از جراحی در دفع با مشکل مواجه شوید
سوالات متداول:
چه زمانی می توانم به محل کار برگردم؟
در اغلب موارد، سه روز پس از جراحی قادر به بازگشت به محل کار خود هستید، اما برای دریافت اطلاعات بیشتر در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
چه زمانی می توانم دوباره ورزش را آغاز کنم؟
زمان دقیق بازگشت به فعالیت های ورزشی به نوع عمل شما بستگی دارد. معمولاً حدود یک هفته پس از انجام لاپاراسکوپی می توانید فعالیت های ورزشی خود را از سر بگیرید. اما بهتر است پیش از آغاز هر چیز، پزشک خود را در جریان بگذارید.
چه زمانی می توانم فعالیت جنسی را از سر بگیرم؟
زمان مناسب برای شروع مجدد فعالیت جنسی پس از جراحی لاپاراسکوپی نیز به نوع عمل شما وابسته است. در این خصوص، بهتر است حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنید.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- ▪️تب یا لرز
- ▪️قرمزی یا تورم محل برش ها
- ▪️ترشحات غیرطبیعی یا خونریزی
- ▪️استفراغ
- ▪️مشکلات در دفع ادرار
