ویروس زگیل تناسلی یا پاپیلومای انسانی (HPV) یک علت شایع عفونت‌های پوستی و مخاطی است که به عنوان زگیل‌های مقعدی تناسلی نیز شناخته می‌شود. از تظاهرات عفونت با ویروس HPV است که خود را با ایجاد زگیل های مقعدی و تناسلی نشان می دهد. کندیلوما آکومیناتای یا همان بیماری زگیل تناسلی معمولاً به صورت ضایعات یا پلاک‌های نرم پوستی روی دستگاه تناسلی خارجی، پوست اطراف مقعد یا کشاله ران و پوست و مخاط آلت تناسلی و بیضه در آقایان و لابیا، ولوا وواژن در خانم ها ظاهر می‌شود.
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) گروهی از ویروس‌های منتقله از راه جنسی است. محققان حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ نوع HPV را شناسایی کرده‌اند که بیش از ۴۰ نوع از آن‌ها می‌توانند از طریق تماس جنسی منتقل شده و ناحیه مقعدی و تناسلی را آلوده کنند. انواع ویروس HPV بر اساس خطر مرتبط با سرطان در هر ناحیه از بدن به انواع کم‌خطر و پرخطر تقسیم می‌شوند. انواع کم‌خطر HPV 6 و/یا HPV 11 در حدود ۹۰ درصد زگیل‌های مقعدی تناسلی شناسایی می‌شوند، اگرچه عفونت همزمان با سایر انواع کم‌خطر یا پرخطر HPV شایع است.
انتقال ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از طریق تماس مستقیم با پوست یا مخاط آلوده منتقل می‌شود. این ویروس از طریق خراش‌های میکروسکوپی به سلول‌های لایه سطحی پوست نفوذ می‌کند. عفونت تناسلی و مقعدی با ویروس HPV تقریباً همیشه از طریق تماس جنسی به دست می‌آید.
وجود خود ضایعه زگیل برای انتقال آن ضروری نیست، اما به دلیل بار ویروسی بالا در فرد مبتلا حتی در صورت عدم وجود و بروز ظاهری و خارجی آن بسیار عفونی است و کاملا از راه تماس جنسی قابل انتقال است. پس از ابتلا به این ویروس، عفونت HPV یا زگیل تناسلی می‌تواند بدون هیچ نشانه یا علامتی وارد فاز نهفته و بدون علامت شود. در این حالت بیمار مبتلا به این ویروس است اما هیچ گونه ضایعه ای در پوست و مخاط فرد مبتلا دیده نمی شود. دوره نهفتگی معمولاً سه هفته تا هشت ماه است.
به این نکته توجه کنید که انتقال ویروس زگیل تناسلی یا HPV از افراد باردار مبتلا به زگیل مقعدی تناسلی به جنین امکان‌پذیر است.
اپیدمیولوژی
عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یا همان زگیل تناسلی شایع‌ترین بیماری منتقله از راه جنسی (مقاربتی) در جهان است.زگیل تناسلی در بزرگسالان جوان شایع‌تر است اما در نوجوانان و بزرگسالان مسن‌تر نیز رخ می‌دهد. حداقل ۷۵ درصد از بزرگسالان فعال جنسی در ایالات متحده در مقطعی از زندگی خود به حداقل یک نوع HPV تناسلی آلوده شده‌اند. نرخ عفونت HPV در کشورهایی که واکسیناسیون HPV در آن‌ها اجرا شده است، به شدت در حال کاهش است.
عوامل خطر
فعالیت جنسی، از جمله صرفاً تماس پوست با پوست، عامل خطر اصلی انتقال برای عفونت به زگیل تناسلی یا همان ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مقعدی تناسلی است. سرکوب سیستم ایمنی با ایجاد زگیل تناسلی بزرگ‌تر و مقاوم‌تر به درمان، نرخ بالاتر عود و احتمال بیشتر تبدیل بدخیم زگیل‌های آنوژنیتال مرتبط است. به عنوان مثال، درمان زگیل تناسلی مقعدی در بیماران مبتلا به ایدز (HIV)، دریافت‌کنندگان داروهای سرکوب سیستم ایمنی یا مبتلا به دیابت می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به زگیل تناسلی مقعدی مرتبط است. ممکن است با افزایش تعداد سیگارهای کشیده شده در روز و تعداد سال‌های استعمال سیگار، خطر ابتلا به زگیل تناسلی افزایش یابد.
ختنه مردان ممکن است خطر عفونت زگیل تناسلی را کاهش دهد.
ظاهر زگیل تناسلی چگونه است؟
زگیل‌های مقعدی تناسلی خارجی معمولاً روی ولو خانمها و آلت تناسلی مردانه، کشاله ران، پرینه، پوست مقعد، پوست اطراف مقعد و/یا پوست بالای شرمگاهی یافت می‌شوند. زگیل تناسلی می‌تواند منفرد یا متعدد، صاف، گنبدی‌شکل، گل‌کلمی‌شکل، رشته‌ای، قارچی، ساقه‌دار، پلاک‌مانند، صاف (به‌ویژه روی ساقه آلت تناسلی مردانه)، زگیلی یا لوب‌دار باشد.
- رنگ آن‌ها متفاوت است؛ زگیل‌ها ممکن است سفید، همرنگ پوست، صورتی یا قرمز، بنفش، قهوه‌ای پررنگ یا کم رنگ باشند.
- زگیل‌های تناسلی مقعدی معمولاً در لمس نرم هستند و قطر آن‌ها می‌تواند از ۱ میلی‌متر تا بیش از چند سانتی‌متر متغیر باشد.
- زگیل‌ها معمولاً بدون علامت هستند اما گاهی اوقات ممکن است باعث خارش شوند.
- زگیل‌های تناسلی خارجی ممکن است با درگیری دهانه رحم یا مجرای ادرار همراه باشند.
- زگیل تناسلی همچنین ممکن است در کانال مقعدی ایجاد شود، که معمولاً به صورت پاپول‌های کوچک با نوک صاف تا کروی‌شکل، معمولاً در قسمت خارجی مقعد ظاهر می‌شوند.
- زگیل تناسلی گسترده می‌تواند باعث بدشکلی قابل توجه در ناحیه تناسلی و مقعدی شده و ممکن است در دفع مدفوع اختلال ایجاد کند. زگیل‌های مجرای ادرار ممکن است منجر به خونریزی مجرای ادرار (از جمله خونریزی در طول مقاربت) و در موارد نادر، درجات متغیری از انسداد ادراری شوند.
اثرات روانی زگیل تناسلی را نباید دست کم گرفت. بیماران مبتلا به زگیل تناسلی و مقعدی اغلب احساس انگ، انزوای اجتماعی، اضطراب، افسردگی، نگرانی و احساس گناه، و همچنین نگرانی در مورد باروری آینده و خطر سرطان را تجربه می‌کنند. تأثیر عاطفی بر شرکای جنسی نیز قابل توجه است و می‌تواند منجر به درگیری، سلامت جنسی ضعیف و حتی پایان رابطه شود.
آیا زگیل تناسلی خود به خود از بین می رود؟
پس از ظهور اولیه، زگیل‌های تناسلی ممکن است از نظر تعداد و اندازه افزایش یابند یا خود به خود پسرفت کنند. به صورت کلی تقریباً یک‌سوم زگیل‌های تناسلی و مقعدی بدون درمان در عرض چهار ماه پسرفت می‌کنند.
در عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یا همان زگیل تناسلی مقعدی ممکن است علی‌رغم رفع زگیل‌های قابل مشاهده باقی بماند و منجر به عود زگیل شود. تحریک مکانیکی، زخم، سرکوب سیستم ایمنی، التهاب ممکن است به ظاهر مجدد و عود آن کمک کنند.
آیا زگیل تناسلی باعث سرطان می شود؟
اگرچه ویروس زگیل تناسلی از نوع کم خطر یعنی نوع ۶ و ۱۱ مسئول بیشتر موارد ابتلا به زگیل تناسلی مقعدی هستند اما عفونت همزمان با ژنوتایپ‌های پرخطر مرتبط با سرطان‌های مقعد و دستگاه تناسلی و سر و گردن شایع است. بیشتر موارد تبدیل شدن به بدخیمی در افراد با سیستم ایمنی سرکوب‌شده یا دچار نقص ایمنی رخ می‌دهد.
تشخیص زگیل تناسلی
پزشکانی که در تشخیص و درمان زگیل تناسلی تجربه کافی دارند می‌توانند ضایعات زگیل تناسلی را بر اساس معاینه بالینی تشخیص دهند. در معاینه بالینی یافته‌هایی که نشان‌دهنده زگیل تناسل هستند، ضایعات پاپولر منفرد یا متعدد نرم، صاف یا پاپیل‌دار هستند که به ناحیه تناسلی و مقعدی محدود می‌شوند.
بیماران ممکن است عفونت همزمان در ناحیه تناسلی و پوست اطراف مقعد داشته باشند. بنابراین، تمام نواحی مستعد زگیل (شکم پایین، ولوا در خانم ها و آلت تناسلی مردانه، پرینه، پوست اطراف مقعد و بالای شرمگاهی، استخوان شرمگاهی و چین‌های بین ران) باید مورد معاینه قرار گیرند. لازم به ذکر است که ختنه‌گاه ختنه‌نشده یا مو می‌تواند زگیل‌ها را پنهان کند، که نیاز به معاینه دقیق‌تری دارد. معاینه فیزیکی همچنین باید شامل ارزیابی سایر علائم بالینی باشد که ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های مقاربتی همزمان باشد، مانند زخم‌ها، وزیکول‌ها یا ترشحات.
اگر در مورد تشخیص زگیل تناسلی عدم قطعیت وجود داشته باشد بهترین روش انجام بیوپسی یا نمونه برداری از ضایعات است. یک روش تراشیدن یا استفاده از قیچی برای برداشتن یک زگیل مشکوک یا نمونه‌برداری از یک زگیل مشکوک بزرگ معمولاً کافی است.
علاوه بر این، بیوپسی برای تأیید تشخیص و رد بدخیمی برای ضایعات زگیل تناسلی که به نظر می‌رسد به درمان مقاوم هستند، به ویژه در بیماران با سیستم ایمنی سرکوب‌شده، مفید است. سایر نشانه‌های نیازمند نمونه برداری شامل ویژگی‌های غیرعادی (مانند سفت‌شدگی، چسبندگی به ساختارهای زیرین، خونریزی، رنگ‌دانه غیرعادی، رشد سریع یا زخم) است.
ارزیابی اضافی
-ارزیابی بیماران مبتلا به زگیل تناسلی باید شامل بررسی سایر بیماری‌های مقاربتی و درگیری داخلی همزمان باشد.
-باید ارزیابی شرکای جنسی بیماران مبتلا به زگیل تناسلی به طور جداگانه انجام شود.
-سایر بیماری‌های مقاربتی — آزمایش برای سایر بیماری‌های مقاربتی توصیه می‌شود به ویژه برای بیمارانی که در معرض خطر سایر بیماری‌های مقاربتی هستند، مانند افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند.
-درگیری داخلی با این عفونت در بیماران مبتلا به زگیل‌های تناسلی و مقعدی ممکن است درگیری همزمان مقعد، مجرای ادرار، واژن، دهانه رحم یا روده را نشان دهد:
۱- درگیری مجرای ادرار با زگیل تناسلی: گاهی اوقات رخ می‌دهد و بیشتر در سوراخ خارجی و مجرای ادرار انتهایی یافت می‌شود، اما ممکن است در مکان‌های داخلی تر در داخل مجرای ادرار نیز ایجاد شود. معاینه فیزیکی باید شامل ارزیابی بصری دهانه مجرای ادرار باشد. بیمارانی که در این محل زگیل دارند باید تحت ارزیابی بیشتر قرار گیرند.
۲- درگیری واژن و دهانه رحم: زنانی که زگیل تناسلی دارند باید تحت معاینه با اسپکولوم قرار گیرند تا درگیری واژن یا دهانه رحم ارزیابی شود. غربالگری سرطان دهانه رحم باید طبق دستورالعمل‌های استاندارد انجام شود.
۳- درگیری کانال مقعدی: اکیدا پیشنهاد می شود که زمانی که زگیل‌ها در نزدیکی ناحیه قابل مشاهده مقعد دیده شوند باید آنوسکوپی با دیدن کامل داخل مقعد انجام شود.
تشخیص افتراقی
به طور کلی، پزشکی که معاینه فیزیکی دقیقی انجام دهد می‌تواند زگیل تناسلی را از سایر اختلالات تشخیص دهد. در مواردی که تشخیص نامشخص است، بیوپسی برای تأیید تشخیص مفید است.
